1. TAŞ ÇAĞLARI :

     A. Eski Taş Çağı – Kaba Taş Çağı (Paleolitik)

     B. Orta Taş Çağı – Yontma Taş Çağı (Mezolitik)

     C. Yeni Taş Çağı – Cilalı Taş Çağı (Neolitik)

 

A ) Eski Taş Çağı – Kaba Taş Çağı ( Paleolitik) : 

  • İnsanlığın en eski ve en karanlık dönemidir.
  • Tarih Öncesi Devirlerin en uzun sürenidir.
  • İnsanlar, doğada hazır halde buldukları taşları alet olarak kullanmışlardır.
  • Bu devirde insanlar Avcılık ve toplayıcılıkla(Tüketici yaşam) geçinmişler, ağaç kovukları ve mağaralarda göçebe olarak yaşamışlardır.
  • Henüz toplumsal yaşantı başlamamıştır. Klanlar halinde yaşantı vardır.
  • İnsan-doğa ilişkisinde doğa baskındır.

Dünya’da bu döneme ait ilk izlere:

  • İspanya’daki Altamira mağarası,
  • Fransa’daki Laskö mağarasında rastlanmıştır.

Türkiye’de ise:

  •     Antalya’daki Beldibi, Belbaşı, ve Karain Mağaraları
  •     İstanbul’daki Yarımburgaz Mağarasıdır.

NOT: İstanbul’daki Yarımburgaz Mağarası Türkiye’de insan yaşantısına dair en eski izlerin bulunduğu yerdir.

 

B. Orta Taş Çağı – Yontma Taş Çağı ( Mezolitik) :

  • İnsanlar, taşları kabaca yontarak alet yapmaya başlamışlardır.
  • Bu devirde de insanlar Avcılık ve toplayıcılıkla(Tüketici yaşam) geçinmişlerdir.
  • Ağaç kovukları ve mağaralarda göçebe olarak yaşamışlardır.
  • İnsan-doğa ilişkisinde doğa baskındır.
  • Mağara duvarlarına hayvan resimleri yapılmıştır. bu resimler dünyanın ilk sanat eserleridir.
  • Mikrolit adı verilen gündelik hayatta kullanılan küçük taş aletler bu dönemin en karakteristik kalıntılarıdır.

DİKKAT: Devrin sonuna doğru Ateş kontrol altına alınmıştır. Böylece İnsanlar ısınma, aydınlanma, korunma, pişirme gibi bazı ihtiyaçlarını gidermeye başlamıştır.

 Türkiye de bu dönemi aydınlatan bazı merkezler;

  • Antalya-Beldibi,
  • Ankara-Macunçay,
  • Samsun-Tekkeköy,
  • Göller yöresi-Baradiz mağaralarıdır.

C. Yeni Taş Çağı – Cilalı Taş Çağı ( Neolitik) :

  • Taş devirlerinin en önemlisidir. Çünkü bu dönemde İnsanlık tarihinin en büyük gelişmelerinden biri yaşanmıştır,
  • Buzul Çağının sonlarına doğru havalar ısınmaya başlamış, insanlar dünyanın sıcak yerlerine ve yaşamaya daha elverişli su kenarlarına yönelmiştir.

DİKKAT: tüm büyük uygarlıklar orta enlemlerde ve su kenarlarında ortaya çıkmıştır. Mezopotamya, Mısır, Çin v.b

  • İnsanlar hayvanları evcilleştirip tarım yapmaya başlayarak ÜRETİCİ Hayata geçmişlerdir.

DİKKAT : Cilalı taş dönemindeki tüm diğer gelişmelerin sebebi insanların üretici hayata geçmeleridir.

  • Bu  dönemde insanlar daha ustalık gerektiren taş aletler yapmışlardır.
  • Tarım ve hayvancılığın başlaması sonucu İnsanlar Yerleşik yaşama geçmişler (ilk Mimari faaliyetler başlamıştır.), ilk köy yerleşimleri başlamıştır.
  •  İlk köyler ile birlikte toplumsal hayat başlamıştır. Toplumsal hayatın başlaması ise iş bölümü, meslekler, hukuk kurallarının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Ayrıca , ilerleyen süreçte devlet, askerlik, yöneticilik gibi pek çok gelişmenin de ön şartı olmuştur.
  • Bu dönemde yapılan üretim faaliyetleri ihtiyaç fazlası ürünleri (Artı ürün) ortaya çıkarmış, bu ürünler ihtiyaç duyulan başkaları ile değiş-tokuş edilmesi sonucu ilk Ticaret faaliyetleri başlamıştır.

Böylece:

1. Toplumlar arasındaki etkileşim artmış, bilginin yayılması kolaylaşmıştır.

2. Bölgeler arasındaki hammadde aktarımını sağlamıştır.

  • Bu dönemde üretici hayatın başlaması ve artı ürün ile Özel mülkiyet anlayışı, sınıf farklılaşması doğmuştur.

NOT:  Toprağı ekip dikmek için gereken güç KÖLECİLİK anlayışını ortaya çıkarmıştır.

  • Toprağın pişirilmesi ile ÇANAK-ÇÖMLEK yapımı başlamıştır.
  • BİTKİ LİFLERİNDEN ve yünden elbiseler yapmışlardır. Yani dokumacılık başlamıştır.
  • MENHİR, DOLMEN VE TÜMÜLÜS’LER DİKİLMİŞTİR. (en ilkel dinsel yapılar)

Türkiye’de bu dönemi aydınlatan başlıca merkezler:

  •      KONYA-ÇATALHÖYÜK,
  •      DİYARBAKIR-ÇAYÖNÜ,
  •      Gaziantep-Sakçagözü’dür.

 

2. MADEN ÇAĞLARI : 

İnsanların Madenleri işlemeyi öğrenmeleri ile maden devirleri başlamıştır.

Bunlar :

  • A. Bakır Çağı ( Bakır-Taş / Kalkolitik )
  • B. Tunç Çağı
  • C. Demir Çağı

 A. Bakır Çağı ( Kalkolitik ):

  • İlk işlenen madenler bakır, altın ve gümüştür.
  • İşlemesi kolay olması ve tabiatta bol miktarda bulunması nedeniyle en çok bakırdan eşya yapılmıştır. Bu Yüzden Bakır devre ismini vermiştir.
  • Bakırdan ev eşyası ve silah, altından ve gümüşten ise süs eşyası yapılmıştır.
  • Maden devrinin en uzun devridir.

Türkiye’de bu döneme ait merkezler;

  • Çorum-Alacahöyük,
  • Denizli-Beycesultan,
  • Çanakkale- Kumtepe ve Truva,
  • Samsun-İkiztepe

B. Tunç Çağı :

  • İnsanlar zamanla bakır ile kalayı karıştırarak daha sert bir karışım olan TUNÇ’u elde ettiler.
  • Bu dönemde ilk ŞEHİR DEVLETLERİ kurulmuştur. Daha sonra ise ilk büyük devletler kurulmuştur.

Türkiye’de bu döneme ait merkezler;

  • Ankara-Ahlatlıbel,
  • Kayseri-Kültepe’dir.

C. Demir Çağı :

  • Demir’in bulunup işlenmesi İnsanlık tarihi için önemli bir gelişme olmuştur.
  • Bu dönemde üretim artmış, ticaret ve silah yapım teknikleri gelişmiştir.
  • Bu çağda küçük şehir devletlerinin yerini büyük devletler, İmparatorluklar almaya başlamıştır.
  • Devrin sonunda yazının bulunmasıyla Tarih Devirlerine geçilmiştir.