• Ferman, Gülhane parkında halka duyurulmuştur. Bu yüzden ismi Gülhane Hatt-ı Hümayunu’dur.
• Ayrıca bu ferman bir “Hatt-ı Hümayun” yani saray yazısıdır. Yani bizzat padişahın iradesi ile ortaya çıkmıştır.
• “Tanzim” düzene sokma, düzeltme, düzenleme demektir. Bir zarar karşılığı ödenen para anlamına gelen “tazminat” kelimesi ile karıştırmamak gerekir.
• Ferman, Sadrazam Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanmıştır.
• Padişah Abdülmecit döneminde ilan edilmiştir.

Fermanın ortaya çıkmasını sağlayan temel fikir:

Osmanlıcılık fikridir.

AMAÇ:

• Osmanlı’da yaşayan herkesi eşitleştirmek.
• Böylece gayrimüslimlerin devlete karşı isyan etmesini engellemek.

Maddeleri:

• Osmanlı’da yaşan herkesin can, mal, ırz ve namus güvencesi devlet garantisinde olacak.

• Mahkemeler herkese açık olacak ve hiç kimse yargılanmadan cezalandırılmayacak.

• Herkesten gelirine göre ve düzenli vergi alınacak

• Askerlik vatan görevi haline gelecek ve

• Osmanlı vatandaşı olan gayrimüslimler askere gidecek.

• Herkes mal, mülk sahibi olacak bu malları istediği gibi satıp miras bırakabilecek.

Not: Kişilerin özel mülkiyet hakkı devlet güvencesi altına alınmıştır.

• Müsadere usulü kalkacak.

• Padişah ve devlet adamları bu fermana uyacak.

TANZİMAT FERMANI’NIN ÖNEMİ

• Tarihimizde Anayasacılığın başlangıcıdır. (kişi temel hak ve hürriyetleri ilk kez kanun garantisine alındığı için)
• Padişah ilk kez hukuk üstünlüğü kabul eder.
• Askerlik vatan görevi haline geldi.
• Gayrimüslimlerin askere gitmesi kararlaştırıldı.
• Devlet, tebaa anlayışından vatandaş anlayışına geçmeye çalışmaktadır.

Önemli: Tanzimat Fermanı, 1840 Londra konferansından önce ilan edilmiştir.

Bunun sebebi:

• Mısır meselesinde Avrupalıların desteğini almak.
• Avrupa devletlerinin azınlık haklarını bahane ederek iç işlerimize karışmalarını engellemek.
• Ancak böyle olmadığı gibi daha fazla karışmalarına neden olmuştur.