DİKKAT: Balkan bunalımı nedeniyle Avrupalı devletler, Balkanların durumunu görüşmek için İstanbul’da bir konferans toplamaya karar vermişlerdir.

 

İSTANBUL (TERSANE) KONFERANSI(1876):

  • Bu konferansın toplandığı gün Osmanlı Devleti Meşrutiyet’i İlan etmiştir.
  • Böylece konferansın toplanması engellemeye çalışmıştır.

Buna rağmen toplanan konferans şu kararları almıştır:

  • Sırbistan ve Karadağ’a bağımsızlık verilecek.
  • Bulgaristan ve Bosna-Hersek’e özerklik verilecek.

SONUÇ:

  • Alınan bu kararları Osmanlı Devleti kabul etmemiştir.
  • Bunun üzerine 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı (93 harbi) başlamıştır.

 

1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI (93 HARBİ)

SAVAŞ:

  • İki koldan harekete geçen Ruslar Osmanlı orduları karşısında büyük başarılar kazandılar.
  • Ruslar, Balkanlara saldırarak art arda galibiyetler aldı. Stratejik açıdan önemli olan ŞIPKA GEÇİDİ düştü. Gazi Osman Paşa, çok uzun süre Pelevne’yi müdafaa ederek Rusları oyalamayı başarsa da sonunda teslim olmak zorunda kaldı. Ruslar, Meriç nehrini geçti. Edirne’yi alarak İstanbul yakınlarındaki Silivri’yi alarak Yeşilköy’e kadar ilerlediler.
  • Diğer yandan, Kafkaslar üzerinden harekete geçen Rus ordusu, Erzurum içlerinde (Aziziye tabyaları) Erzurum halkı tarafından ancak durdurulabilmiştir.

NOT: Erzurum halkının, şehri müdafaası ve NENE HATUN‘UN kahramanlığını unutmamamız gerekir.

  • İstanbul’un Rusların eline geçmesinden çekinen Osmanlı Devleti barış istedi.
  • Barış görüşmeleri Ayastefanos’ta (Yeşilköy) yapıldı (Mart 1878).

AYASTEFANOS (YEŞİLKÖY) ANTLAŞMASI

MADDELERİ:

  • Büyük ve bağımsız bir Bulgar Krallığı kurulacak.

YORUM: Böylece Rusya, Bulgaristan üzerinden sıcak denizlere inebilecekti.

  • Sırbistan, Karadağ, ve Romanya’ya tam bağımsızlık verilecek.
  • Bosna-Hersek’e özerklik verilecek.
  • Kars, Ardahan, Batum (EVLİYE-İ SELASE) ve Doğu Beyazıt Rusya’ya verilecek.
  • Girit ve Ermenilerin oturduğu yerlerde ıslahatlar yapılacak.

YORUM: Antlaşmaya bu maddeyi koyduklarında, ayrılık talep eden, Islahat isteyen bir Ermeni toplumu yoktur. Ruslar bu şekilde Ermenileri bilinçlendirmeye ve yapay bir şekilde Ermeni sorunu yaratmaya çalışmaktadır. Nitekim başarılı da olmuşlardır. ERMENİ SORUNU ilk kez böyle ortaya çıkmıştır.

  • Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek.

 

SONUÇ:

  • Rusya’nın çok güçlenmesi menfaatlerine ters düşen İngiltere’yi harekete geçirdi.
  • Avusturya, Balkanlara yayılmayı amaçladığından antlaşmaya tepki gösterdi.
  • Almanya da bu devletlere katılınca Ayastefanos Antlaşması uygulanmamıştır.
  • Rusya, yeni bir savaşı göze alamadığından Berlin’de bir kongre toplanmasını kabul etti.

DİKKAT: Ayastefanos Anlaşması, tarihimizde ölü doğmuş iki antlaşmadan birisidir. Diğeri ise Sevr Antlaşmasıdır.

  • Berlin Kongresi’ne Osmanlı Devleti, Rusya, İngiltere, Avusturya, Fransa, İtalya ve Almanya katıldı. 
  • Görüşmeler sonunda BERLİN ANTLAŞMASI YAPILDI (1878).

 

BERLİN ANTLAŞMASI (1878)

1) Bulgaristan üçe ayrılacak, asıl Bulgaristan Osmanlı’ya bağlı bir prenslik olacak. (Özerklik) Doğu Rumeli ve Makedonya Osmanlılarda kalacak.

YORUM: Ayastefanos Antlaşması ile Berlin Antlaşması arasındaki en büyük fark bu maddede olmuştur. Çünkü İngiltere, Büyük Bulgar Krallığının kurulmasını engelleyerek; Rusların Bulgaristan üzerinden Sıcak denizlere inmesini engellemiş oldu.

2) Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya verilecek, Doğubayazıt Osmanlılarda kalacak.

YORUM: Görüldüğü gibi tek fark Doğubayazıt’ın Osmanlı Devletinde kalması

3) Bosna ve Hersek Osmanlı toprağı sayılacak. Ancak yönetimi geçici olarak Avusturya’ya verilecek.

4) Ermenilerin yaşadığı yerlerde ve Girit’te ıslahat yapılacak.

YORUM: Avrupalıların bu maddeyi kabul etmeleri, Rusya’nın Ermeni sorunu çıkarma politikasına destek vermeleri anlamına gelir. 

5) Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş tazminatı verecek.

6) Sırbistan, Karadağ ve Romanya tam bağımsız olacak.

DİKKAT 1: İngiltere’nin bu antlaşmada Osmanlı topraklarının parçalanmasına izin vermesi 19. Yüzyıl boyunca uyguladığı Osmanlı topraklarını koruma politikasını terk etmesi anlamına gelir.

DİKKAT 2: Hatta Berlin konferansından önce bir oldubitti ile KIBRIS’ı işgal etmiştir. Osmanlı Devleti ise konferansta İngiltere’nin desteğini kaybetme endişesiyle buna ses çıkaramamıştır.