• 19. Yüzyılda sadece Osmanlı Devleti için değil, tüm dünya için en belirleyici olay FRANSIZ İHTİLAL’İ ve bu ihtilalden yayılan başta milliyetçilik olmak üzere Demokrasi, Hürriyet, Eşitlik, Adalet gibi fikirlerdir.
  • Osmanlı devleti daha önceki dönemlerde toprak kaybetmiştir. Ancak şimdi yaşanan süreç DAĞILMA’dır. Çok dilli, çok dinli ve farkı etnik kökenden (IRK) gelen insanları bünyesinde toplayan bir imparatorluk olan Osmanlı Devleti, Milliyetçilik fikrinin etkisi ile çözülme içerisine girmiştir.

  • Bu yüzyılın en önemli özelliği Fransız ihtilalinden yayılan milliyetçilik fikrinin etkisi ile Osmanlıda yaşayan Balkan uluslarının (Kendilerine AZINLIK diyecekler) bağımsız olmak amacıyla sürekli isyan etmeleridir. (Milliyetçilik kökenli isyanlar)
  • Osmanlı devlet adamları bu isyanları önlemek için bir yandan Milliyetçilik fikrine alternatif yeni fikirler bulmuş, (Osmanlıcılık, Batıcılık, İslamcılık v.b.) diğer yandan bu fikirlerin etkisi ile tarihinin en köklü ıslahatlarını yapmıştır. (Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, Meşrutiyet v.b.)
  • Osmanlı Devleti, bu yüzyılda artık iyice güçten düşmüştür. Kendi topraklarını kendi gücüyle koruyamadığı için DENGE POLİTİKASI temel politika haline gelmiştir.
  • Ekonomik açıdan da durum son derece kötüdür. Sanayi İnkılâbının etkileri, kapitülasyonlarla birleşerek Osmanlı ekonomisini yok etmiştir. Öte yandan, devletin içinde bulunduğu ekonomik durum, siyasi ve daha fazla ekonomik tavizi beraberinde getirmiştir. Bu tavizler de ekonominin daha da bozulmasına neden olmuştur.

19. YÜZYILDA OLUŞAN DENGE:

  • 19. yüzyılın en güçlü devleti İngiltere’dir. Ve dünya siyasetine yön vermektedir. (Sanayi İnkılâbını ilk gerçekleştirmiş ve üzerinde güneş batmayan sömürge imparatorluğunu kurmuştur.) İngiltere’nin temel politikası ise sömürgelerine giden yol (AKDENİZ) üzerinde güçlü bir devlet istemez.
  • Bu yüzyılda İngiltere’nin en büyük rakibi Rusya’dır. Rusya’nın Temel politikası ise Sıcak denizlere(AKDENİZ) inmektir. Bunun için Karadeniz ve Boğazları ele geçirmek ister.

SONUÇ olarak

  • Yüzyılın genelinde, Rusya Osmanlı Devleti’ni yıkmaya çalışır. İngiltere ise Bizim toprak bütünlüğümüzü koruyan bir politika izler.

NOT: Tabi ki istisnai durumlar vardır. Örneğin Mısır meselesinde Rusya Osmanlı Devleti’nin yanında yer almıştır.

Rusya Osmanlı Devleti’ni yıkmak için

  • Sürekli saldırmıştır. Bu yüzyılda en çok savaştığımız devlettir.
  • Ortodoks haklarını koruma bahanesini kullanmıştır.
  • Ancak yürüttüğü en tehlikeli faaliyet Panslavizm (Slav Milliyetçiliği) politikasıdır. Böylece Balkan uluslarının isyanlarında büyük rol oynamıştır.

Avusturya; 

  • Kanuni devrinden beri süren mücadele artık bitmiştir.
  • Çünkü Avusturya’da tıpkı Osmanlı Devleti gibi çok uluslu bir devlet olduğu için Fransız ihtilalinden etkilenmiş eski gücünü kaybetmiştir.

NOT: 18. Yüzyılda birlikte hareket ettikleri Rusya, artık Avusturya’nın da en büyük düşmanıdır. Çünkü Rusya’nın yürüttüğü Panslavizm politikası, çok uluslu bir devlet olan Avusturya’ya da büyük zarar vermiştir.

Fransa;

  • İngiltere kadar olmasa da sanayileşmiş ve sömürgeler elde etmiştir.
  • Politikası ve çıkarları İngiltere’ye benzer. Bu yüzden genelde İngiltere ile ortak hareket eder.