DÜNYA GÜCÜ OSMANLI DEVLETİ (1453- 1600) (YÜKSELME DÖNEMİ)

Yükselme döneminin 1453 İSTANBUL’UN FETHİ ile başlayıp 1579 SOKULLU MEHMET PAŞA’NIN ÖLÜMÜYLE sona erdiği kabul edilir.

YÜKSELME DÖNEMİ PADİŞAHLARI:

  • FATİH SULTAN MEHMET (II. MEHMET)
  • II. BAYEZİD
  • YAVUZ SULTAN SELİM (I. SELİM)
  • KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN
  • II. SELİM (SARI SELİM) ( SOKULLU MEHMET PAŞA )
  • III. MURAT                   ( SOKULLU MEHMET PAŞA )

 

 

FATİH SULTAN MEHMET (II. MEHMET)

  • Fatih ikinci kez tahta çıktığında yapmayı planladığı her şeyin ön şartı olarak İstanbul’un fethini görmüş, bu yüzden hemen fethin hazırlıklarına girişmiştir.

İSTANBUL’UN FETHİ’NİN NEDENLERİ:

SİYASİ SEBEPLER

  • Bizans’ın Osmanlı topraklarının ortasında yer alması ve Osmanlı topraklarını ikiye bölüyor olması. 
  • Bizans’ın sürekli Osmanlı şehzadelerini ve Anadolu Türk beyliklerini Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtması
  • Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi sonucu sürekli Haçlı seferlerine neden olması.

DİNİ SEBEPLER

  • Peygamberimizin İstanbul’un fethi ile ilgili hadisi: “ İstanbul elbet bir gün alınacaktır. Onu fethedecek komutan ne güzel komutandır, onu fethedecek asker ne güzel askerdir.”

EKONOMİK NEDENLER

  • İstanbul’un İpek yolunun geçiş güzergâhında olması ve doğu-Batı ticaretini kontrol etmesi

İSTANBUL’UN FETHİ İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR:

  • Anadolu Hisarının tam karşısına RUMELİHİSARI (BOĞAZKESEN) yaptırıldı. Böylece İstanbul’un Karadeniz bağlantısı kesildi ve buradan gelecek yardımlar engellendi.
  • Avrupa’dan yardım gelmemesi için Macaristan , Sırbistan, Eflak ve Venedik ile antlaşmalar yapıldı.
  • Karamanoğullarının üzerine gidildi. Karamanoğullarının barış istemesi üzerine affedilerek antlaşma yapıldı.

  • “ŞAHİ” adı verilen büyük kuşatma topları döküldü.
  • İstanbul’a denizden yardım gelmesini önlemek, İstanbul’u denizden de kuşatmak için 400 parçalık bir donanma yapıldı.
  • Bu donanma Marmara denizindeki adaların fethi ile görevlendirildi.
  • Bizans imparatorunun akrabası olan Mora despotlarından yardım almaması için akıncı beyleri Mora’nın fethine gönderildi.
  • Bizans’ın İstanbul çevresindeki VİZE ve SİLİVRİ kaleleri fethedildi.
  • Tekerlekli kuşatma kuleleri yapıldı.
  • Kuşatma sırasında aşırtma gülleler atabilen HUMBARA bizzat Fatih Sultan Mehmet tarafından icat edildi.

NOT: Humbara bugünkü HAVAN TOPU olarak hala kullanılan önemli bir silahtır.

BİZANS’IN KUŞATMAYA KARŞI YAPTIĞI HAZIRLIKLAR:

  • Papa’dan ve Avrupa’dan yardım istediler. Gelecek bu yardım karşılığında Ortodoks kilisesinin Katolik kilisesine bağlanması dahi kabul edildi.
  • Osmanlı gemilerinin Haliç’e girmesini engellemek için Haliç’in ağzı büyük zincirlerle kapatıldı.
  • Surlar onarıldı ve kuvvetlendirildi.
  • Şehre 1 yıl yetecek yiyecek ve Su stoklandı.
  • Bizans kuşatmada en çok Rum Ateşi denilen GREJUVA’ya güvenmiştir.

KUŞATMA VE FETİH

  • Tüm bu hazırlıkların ardından Osmanlı ordusu 6 Nisan 1453′te İstanbul’u kuşattı.
  • 18 Nisana kadar toplarla surlar yıkılmaya çalışıldı. Ancak Savunmacılar kuvvetlerinin büyük kısmını kara surlarına yığdığı için istenilen sonuç elde edilemedi.
  • Fatih, kuşatmanın başarılı olabilmesi için denizden de saldırmak gerektiğini, bunun içinde Haliç’e girilmesi gerektiğini biliyordu.
  • Bir kaç kez Osmanlı donanması Haliç’in önündeki zinciri kesmeyi denediyse de başarılı olamadı.

  • Bu sırada İstanbul’un yardımına gelen Dört Ceneviz gemisinin Osmanlı donanmasını aşarak Haliç’e girmeyi başarması genç Padişahı çok kızdırmış, askerlerin moralini bozmuştur. (Rivayete göre öfkeden deliye dönen padişah atını denize sürerek “Bre nasıl yenilirsiniz” diye haykırmıştır.)
  • Fatih tüm ümitlerin söndüğü bir anda dünya tarihine geçecek bir karar verir. Kasımpaşa sırtlarından açılacak bir yolla gemiler karadan Haliç’e indirilir.
  • 23 Nisan sabahı Haliç’te Osmanlı gemilerini gören Bizans savunması büyük bir çöküntü yaşar.
  • Nihayetinde 54 gün süren kuşatma büyük fedakarlıklarla 29 Mayıs 1453’te başarıyla sonuçlanır. İstanbul Fethedilmiştir.

İSTANBUL’UN FETHİNİN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:

  • Osmanlı Devleti’nde Kuruluş devri bitti, YÜKSELME dönemi başladı.
  • Osmanlı Devleti’nin Anadolu ve Rumeli’deki toprakları birleşti. Yani toprak bütünlüğü sağlandı.
  • İpek yolu ve Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan ticaret yolunun kontrolü Osmanlı Devleti’ne geçti.
  • İstanbul, Osmanlı Devleti’nin 3. ve son başkenti oldu.
  • Osmanlı Devleti ve Fatih Sultan Mehmet Türk-İslam dünyasında büyük bir saygınlığa kavuştu.
  • II. Mehmet, FATİH unvanını aldı.

DİKKAT: Fatih Sultan Mehmet İstanbul’un fethi ile elde ettiği sınırsız otorite sayesinde Osmanlı Devletini bir CİHAN Devleti (Cihanşümül) haline getirecek pek çok önemli adım atmıştır.

İSTANBUL’UN FETHİNİN DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:

  • Ateşli silahların surlar üzerindeki etkisi anlaşıldı ve ne kadar sağlam olursa olsun her surun yıkılabileceği ispatlandı. BU FEODALİTENİN GİDEREK ZAYIFLAMASINA ve Merkezi Krallıkların giderek güçlenmesine sebep oldu.
  • Ticaret yollarının Türklerin eline geçmesi (Baharat yolu da Memlüklerin elinde) Avrupalıları yeni yollar aramaya itti. Bu arayış COĞRAFİ KEŞİFLERİ ortaya çıkardı.
  • İstanbul’dan kaçan Bizanslı bilim adamları İtalya’ya giderek burada RÖNESANS’IN doğmasına ortam hazırladılar.
  • 1000 yıllık ömrüyle tarihin en uzun süren devletlerinden biri olan Bizans (Doğu Roma) devleti yıkıldı.
  • Orta Çağ bitti, YENİÇAĞ başladı.

ORTODOKS KİLİSESİNİN DURUMU:

  • İstanbul’daki Fener Rum Patrikhanesi Hıristiyanlığın iki mezhebinden birisinin merkeziydi.
  • Fatih, İstanbul’un fethinden sonra Patrikhanenin İstanbul da kalmasına izin verdi.

BÖYLECE:

  • Osmanlı Devleti Ortodoks Mezhebinin koruyucusu haline geldi.
  • Osmanlı Devleti bu sayede topraklarında yaşayan Hıristiyanları kontrol altında tutabilecekti.
  • Hıristiyanların birliği, dolayısıyla Haçlı zihniyetini parçalamak istemiştir.