ORTA ASYA HUN DEVLETİ ( BÜYÜK HUN DEVLETİ )

  • Tarihte bilinen ilk örgütlü Türk devletidir.
  • Merkezleri, Türklerin “Kutlu Vatan” saydıkları ÖTÜKEN’dir.
  • MÖ 3. Yüzyıldan itibaren Çin kaynaklarında Hun devletinden bahsedilmeye başlar.
  • Bilinen ilk hükümdarları TEOMAN’DIR.
  • Çinliler bu dönemde Hun akınlarına karşı dünyanın en büyük taş yapıtlarından olan (MÖ 221-210) ünlü “Çin Seddi’ni” yapmışlardır.
  • Babasını öldüren METE Teoman’dan sonra Hunların başına geçmiştir.

METE DÖNEMİ :

  • Bazı araştırmacılara göre OĞUZ KAĞAN destanındaki oğuz kağan Metehan’dır.
  • Büyük Hun Devletinin en parlak dönemidir.
  • Mete Türk boylarını ve Moğol kavimlerini egemenlik altına alarak Hunları bir İmparatorluk haline getirmiştir.
  • Mete Türklerdeki ilk ordu teşkilatını kurmuştur. Mete’nin tahta çıkışı günümüzde Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi (MÖ 209) olarak kabul edilir. Onun kurduğu ordu ONLU SİSTEM’e göre örgütlenmiştir.
  • Mete Türklerdeki ilk devlet örgütlenmesini de yapmıştır. Bu ise İKİLİ DEVLET TEŞKİLATI şeklinde yapılmıştır.
  • Mete Moğol kökenli Tunghuzların toprak isteklerini redderek Türklerde ki VATAN ve MİLLET sevgisinin önemini göstermiştir.
  • Mete tarihi ÇİN POLİTİKASI’NI belirlemiştir. Mete Çin’e sürekli sefer düzenleyip onları vergiye bağlamasına rağmen Çin’i yönetmeye çalışmamıştır. Çünkü ona göre Çin, ancak içinden yönetilebilir. Ve Türkler bunu yapmaya kalkarsa benliklerini kaybeder. (Asimile olur.)

NOT: Asimilasyon konusunda iki kuralımız vardır:

  • Sayıca kalabalık olan diğerini asimile eder.
  • Kültürü köklü olan diğerini asimile eder.

Büyük Hun Devleti’nin yıkılışı:

Mete’den sonra başa geçen Ki-ok babasının yolunu izlemiş ise de Çinli bir prensesle evlenerek Çin entrikalarının önünü açmıştır. Kiok’tan sonra Çin etkisi ve entrikalarına dayanamayan Hun Devleti MÖ 58 de ikiye ayrılmıştır. Çine karşı uzun mücadeleler vermişlerdir.

Çin yönetimini benimsemeyen Kuzey Hunların bir kısmı batıya doğru göç ederek “Kavimler Göçü’ne” neden olmuşlardır.

 Türklere karşı Çin politikaları:

  • Çinliler savaşarak yenemedikleri Türkleri;
  • Çinli ajanlar ile Türk beylerini birbirlerine karşı kışkırtmış,
  • Çinli prenseslerle Türk hükümdarlarını evlendirerek,
  • Savaşlarda At’ı kullanarak
  • Askerlerine pantolon ve ceket giydirerek,
  • Ordularını onlu sisteme göre düzenleyerek,Türkleri güçten düşürmüşlerdir.