1. Tarihin Tanımı:

Savaşlar, ekonomik ve kültürel gelişmeler, göçler, buluşlar, toplumu derinden etkileyen hastalıklar (Koronavirüs hastalığı – COVID – 19) gibi insan topluluklarının önemli faaliyetlerini, toplumların birbirleriyle oluşturduğu ilişkileri;

– Sebep-sonuç ilişkisi içerisinde,

– Yer ve zaman göstererek,

– Kaynaklara dayalı bir biçimde,

– Objektif (Nesnel) olarak ,

inceleyen bir bilim dalıdır.

2. Tarih Biliminin Konusu  

· İnsanı etkileyen her olgu ve olayı ele alır ve bir bütün olarak inceler.

· İnsanlığı etkileyen ve ilgilendiren tüm gelişmeler tarihin araştırması içinde yer alır.

· Bir gelişmenin ele alınması için üzerinden belli bir zaman diliminin geçmesi gerekir.

· Tarihsel olaylar insan faaliyetleri sonucunda ortaya çıkmış olmalıdır.

· İnsan topluluklarını etkileyen olaylar olmalı ve günümüzü de az da olsa etkilemelidir.

NOT: İnsanın etkisinin olmadığı tabiat olayları tarih biliminin konusu değildir.

Tarihi Olay:

· Başlangıç bellidir.

· Bitiş tarihi bellidir.

· Kısa zamanda ortaya çıkar.

· Tek tek ortaya çıkar.

Başlangıç ve bitiş tarihi belli olan, kısa zamanda tek tek ortaya çıkan gelişmelere tarihi olay denir.

Malazgirt Savaşı, Sakarya Meydan Muharebesi, Fransız İhtilali, İstanbul’un Fethi, Çaldıran Savaşı gibi hadiseler tarihi olay için örnek verilebilir.

Tarihî Olgu:

· Birçok tarihi olayın birleşimidir.

· Uzun sürelidir.

· Başlangıcı ve bitişi net değildir.

· Aynı türdeki olayların bütünüdür.

Uzun süreli olup başlangıcı ve bitişi belli olmayan aynı türdeki birçok tarihi olayın birleşimi sonucunda ortaya çıkan gelişmelerin bütününe tarihi olgu denir.

Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik düşüncesi, Demokrasinin yayılması, Müslümanlığın yayılması, Anadolu’nun Türkleşmesi tarihi olgu örnekleridir.

3. Tarih Biliminin Temel İlkeleri ve Özellikleri

Tarih bir bilimdir; ancak matematik ya da fen bilimlerinde olduğu gibi deneye ve gözleme başvurmaz. Bu yüzden tarih bilimi sosyal bir bilimdir ve kendine özgü araştırma yöntemleri vardır.

Tarih, objektif (Nesnel – Tarafsız) olmalıdır.

Ortaya çıkabilecek her türlü belgeyle tarihi bilgi değiştiğinden tarih durağan bir bilim değildir.

Tarih Biliminin Yöntemi

1. Tarama (Kaynak Arama)

Tarihi olayları aydınlatacak veya tanıklık edecek her türlü belgeye ulaşma çabasıdır.

2. Tasnif (Sınıflandırma)

Tarama esnasında ulaşılan her türlü belge ve kaynağı bir plan çerçevesinde gruplandırma işidir.

3. Tahlil (Çözümleme)

Gruplandırma sonucunda oluşan belge ve bilgilerin doğruluğunu çözümleme aşamasıdır.

4. Tenkit (Eleştiri)

Dış ve iç tenkit yöntemi olmak üzere iki yolla yapılır. Verilen bilgilerin gerçek mi sahte mi olduğunun belirlendiği aşamadır.

5. Terkip (Sentez)

Elde edilen tüm veriler ışığında ele alınan tarihi olayın yazıya geçirilip kaynak haline dönüştürülmesi aşamasıdır.