Cumhuriyet, demokrasi rejimi ile yönetilen devlet ve hükümet şeklinin adıdır. Kurtuluş Savaşı’nın en başından itibaren Atatürk’ün hedefinin hem milli bağımsızlık, hem de milli egemenlik olduğunu biliyoruz. Milli egemenliği sağlamak için atılan her adım, cumhuriyetçilik ilkesinin bir gereğidir.

Cumhuriyetçiliği gerçekleştirmek için atılan adımlar iki şekilde değerlendirilebilir:

1. Milli Egemenliği sağlamak için atılan her türlü adım bize cumhuriyetçilik ilkesini verir;

  • Amasya Genelgesinde yer alan “Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.” maddesi,
  • Erzurum kongresinde yer alan “Kuva-yı Milliye’yi etkin, milli iradeyi egemen kılmak esastır.” maddesi,
  • Sivas Kongresinde, Erzurum’da alınan kararlar aynen kabul edildiği için Sivas Kongresi,
  • 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılması,
  • 1921’de Anayasası (Teşkilat-ı Esasiye)
  • 1 Kasım 1922’de Saltanat’ın kaldırılması
  • 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in İlan edilmesi

2. Kurulmuş olan demokrasi rejimini daha ideal hale getirmek için yapılan inkılâplar da bize Cumhuriyetçilik ilkesini verecektir.

NOT: Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için bakınız: DEMOKRASİNİN İLKELERİ

  • 29 Ekim 1923’te Kabine Sistemine geçilerek Güçler ayrılığına doğru önemli bir adım atılması
  • 3 Mart 1924’te Halifeliğin kaldırılması
  • 3 Mart 1924’te Harbiye Vekâletinin kaldırılması ( Askerin siyasetten ayrılması için atılan ilk adım.)
  • 1924 Anayasası
  • 1924’te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının açılışı sırasında askerlere siyaset yasağının getirilmesi,
  • Seçmen yaşının 20’den 18’e düşürülmesi
  • İki dereceli seçim sisteminden tek dereceli seçim sistemine geçilmesi
  • Çok partili siyasi yaşama geçiş denemeleri ve çok partili siyasi yaşama geçilmesi
  • 1934 de kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi

 

Sorularda karşımıza çıkan; şu kavramlar bize cumhuriyetçilik ilkesini verir:

  • Milli egemenlik,
  • Ulusal egemenlik,
  • Ulusal İrade,
  • Demokrasi,
  • Parlamenter sistem,
  • Parlamento,
  • Seçim,
  • Meclis,
  • Milletvekili,
  • Mebus,
  • Cumhuriyet

DİKKAT: Cumhuriyetçilik ilkesini Halkçılık ve Milliyetçilik ilkeleri bütünler.