Nedenleri

• Eskişehir-Kütahya muharebelerini kazanan Yunanların Türk ordusunun toparlanmasına fırsat vermeden orduyu yok etmek istemeleri.
• Yunanlıların, Ankara’nın ele geçirilip meclisin dağıtılmak ve kurtuluş mücadelemizi sona erdirmek istemeleri.
• Yunanlıların, Sevr Antlaşması’nın Türklere kabul ettirmek istemeleri.

Muharebe

• Türk ordusunun başında Başkomutan Mustafa Kemal vardır. Ayrıca Genelkurmay başkanı Fevzi ÇAKMAK ve Batı Cephesi komutanı İsmet İNÖNÜ’DE savaşta görev almıştır.
• Muharebe 100 kilometrelik bir alanda yapıldı.
• Mustafa Kemal, “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı askerlerimizin kanlarıyla sulanmadıkça terk olunamaz. Büyük küçük her birlik düşman karşısında geri çekilmek zorunda kalabilir. Bu birlikler ilk durabildiği noktada tekrar mevzi alıp savaşmaya devam etmelidir. Yanındaki birliğin geri çekilmek zorunda olduğunu gören birlikler geri çekilmeyecektir. Sonuna kadar mevzilerinde savaşa devam edecektir” diyerek düşmanın bulunduğu her yeri savaş alanı ilan etmiştir.
• Mustafa Kemal’in bu sözleri, Türk ordusuna gönderilmiş bir cephe emridir. Dünya savaş tarihinde ilk kez uygulanan bir savaş taktiğidir.
• Yunanlılar 22 gün 22 gece süren saldırıları sonucunda, taarruz gücü tamamen kırılarak geri çekilmeye başladı.
• 13 Eylül 1921’de Türk ordusu parlak bir zafer kazandı ve düşman Sakarya Nehri’nin batısında atıldı.

NOT: Sakarya Meydan Muharebesi çok fazla subay kaybı yaşandığı için tarihimize SUBAYLAR SAVAŞI olarak geçmiştir.

NOT: Sakarya Zaferi, Batı Cephesinde yunanlılara karşı kazanılan 3. zaferdir. Ve son Savunma savaşıdır.

Sakarya Muharebesinin Sonuçları

• 1683’teki II. Viyana Kuşatması’ndan beri süren Türk geri çekilmesi sona erdi.
• Yunanlıların taarruz gücü kırıldı. Roller değişti, saldırı sırası Türklere geçti.
• Kütahya-Eskişehir Muharebeleri’nin tüm olumsuz havası kayboldu.
• İtalyanlar, Anadolu’dan tamamen çekildi.
• Fransa ile Ankara Antlaşması yapıldı.
• Böylece, İtilaf bloğu parçalandı, İngiltere yalnız kaldı.
• Sovyet Rusya aracılığıyla Kafkas Devletleri ile TBMM arasında Kars Antlaşması yapıldı.
• İtilaf Devletleri Yunanlılara toparlanmaları için vakit kazandırmak amacıyla TBMM’ye ateşkes ve barış önerdiler.
• Halkın TBMM’ye olan güveni arttı.
• Mustafa Kemal’e gazilik ve mareşallik unvanı verildi.
• İngilizlerle yapılan anlaşma gereği, İstanbul’un işgali sırasında Malta’ya sürgün edilen Türklerin dönüşleri sağlandı.

Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)

• Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması’nda doğu sınırıyla ilgili bazı noktalar kesin çözüme kavuşmamıştı. (Çünkü Sovyet Rusya ile doğrudan sınırımız yoktu. Doğu sınırımız Kafkas Cumhuriyetleriyledir.)
• Sakarya zaferi sonrası TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya güdümündeki Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan Cumhuriyetleri ile imzalandı.
• Sovyet Rusya ile imzalanan Moskova Antlaşmasının sınırlar ile ilgili kısmı asıl sınır komşumuz olan Kafkas Cumhuriyetleri ile tekrar edilmiştir.

ÖNEMİ:

• Kars Antlaşması’yla doğu sınırımız kesin olarak çizildi.
• Doğu sınırımızı belirleyen üç antlaşmadan sonuncusudur. Birinci antlaşma Gümrü, İkincisi ise Moskova antlaşmaları.

Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)

• TBMM ile Fransa arasında imzalandı.
• Böylece iki devlet arasındaki savaş sona erdi.
• İskenderun ve Hatay dışındaki bugünkü Türkiye-Suriye sınırı çizildi.
• Hatay’ın alınamaması Misak-ı Millî’ye aykırıdır. Misak-ı Milli’den verilen ikinci tavizdir. (Birincisi Batum)

ÖNEMİ:

• Ankara Antlaşması ile ilk defa bir İtilaf Devleti, Misak-ı Millî’yi kabul etmiş oldu.
• Türkiye-Suriye sınırı güvence altına alındı.
• Güney cephesi kapandı. Buradaki birlikler batıya gönderildi.
• Fransa’nın Misak-ı Millî’yi tanıması İngiltere’yi dış politikada yalnız bıraktı.
• Böylece İtilaf devletleri Bloğu tam anlamıyla parçalandı. (İngiltere, İtalya’dan sonra Fransa’yı da kaybetmiş oldu.)