I.TBMM 23 NİSAN 1920

  • İstanbul’un resmen İşgali ve Osmanlı Mebusan Meclisinin dağıtılması, İtilaf devletlerinin tehdidinden uzak, milli bir meclisin gerekliliğini ortaya koydu.

Ankara’da açılacak bu yeni meclise;

  • Osmanlı Mebusan Meclisinin kurtulabilen üyeleri doğrudan kabul edildi.
  • Ancak büyük kısmı İtlaf Devletleri tarafından tutuklanarak Malta’ya gönderilmişti. Onların yerini doldurmak için yeniden seçim yapıldı.

Nihayet I. BÜYÜK MİLLET MECLİSİ 23 Nisan 1920’de açıldı.

DİKKAT: Büyük Millet Meclisinin isminin başına “Türkiye” ifadesi daha sonra; yeni bir devlet kurulduğunu açıkladıklarında yani 1921 Anayasası (Teşkilat-ı Esasiye) ile eklenecektir.

DİKKAT: BMM’nin açılması ile Temsil Heyeti görevini tamamlamış ve sona ermiştir.

 

  • Meclisin Açıldığı gün Mustafa Kemal, Meclisin çalışma esaslarını belirleyen bir önerge sundu.

Meclis tarafından kabul edilen bu önergeye göre:

  • Bir Hükümet kurmak zorunludur.
  • Geçici bile olsa bir devlet başkanı atamak ya da padişah vekili seçmek doğru değildir.

YORUM: Bu madde, yeni kurulan düzenin Osmanlı Devleti’nin bir devamı olmadığını, bu meclisin Osmanlı Devleti’nin bir kurumu olmadığını gösterir.

  • Mecliste ortaya çıkan milli irade vatanın kaderine fiilen el koymuştur. Meclisin üstünde hiçbir güç yoktur.

YORUM: BMM’nin açılışı Milli egemenlik için atılan ilk fiili adımdır. Bundan önce, örneğin Amasya Genelgesinde, Erzurum Kongresinde ileride milli egemenlik gerçekleştirilecektir. Denilmekteydi. Şimdi ise milli egemenlik fiilen gerçekleşmiş oldu.

  • Büyük Millet Meclisi, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplar.

YORUM: Güçler Birliği ilkesi. (Aşağıda açıklanacaktır.)

  • Meclisten seçilip, görevlendirilecek bir heyet hükümet işlerini yürütür. Meclisin başkanı, bu heyetinde başkanıdır.

YORUM: Meclis Hükümeti sistemi (Aşağıda açıklanacaktır.)

  • Padişah ve Halife baskıdan kurtarıldığında ileride meclisin düzenleyeceği kanunlarla yerini alır.

YORUM: Milli egemenlik ilkesi ile çelişen bir ifadedir. Bu ifadeye yer verilme sebebi önceliğin milli bağımsızlık olması, halkın bölünmek istenmemesidir.

 

 

I. BMM’nin Genel Özellikleri

  • Hem yıkıcı hem kurucu meclistir. (Osmanlı Devletini yıktığı için yıkıcı, yeni Türk devletini kurduğu için kurucu)

DİKKAT EDİN: Yeni Türk devletini kurdu. Türkiye Cumhuriyetini değil. Cumhuriyeti ilan eden 2. meclistir.

  • I.TBMM üyelerinin yurdu işgalden kurtarma konusunda hemfikirdir. Ancak padişah yönetimin yıkılıp yerine demokrasiye dayalı bir yönetim kurma konusunda görüş ayrılıkları vardır.

YORUM: Milli bağımsızlık konusunda görüş birliği var. Milli egemenlik konusunda görüş ayrılıkları var.

  • Bu meclis güçler birliği ilkesini benimsemiştir.
  •  SHAPE  * MERGEFORMAT

    Güçler birliği ilkesinin benimsenmesi sonucu meclis hükümeti sistemi ile çalışılmıştır.

Güçler birliği:

Bir devlete devlet olma özelliği kazandıran üç temel güç vardır.

  • İnsanların yaşayışını, devletin işleyişini düzenlemek için kanunlar yapma yani yasama, 
  • Bu kanunları yürürlüğe sokma yani yürütme,
  • Bu yasaların uygulanmasından doğacak sorunları çözme gücü yargıdır.

BMM, bu üç gücü kendisinde toplamıştır.

 

Güçler Birliği Demokratik bir uygulamama mıdır?

  • Cevap kesinlikle hayır. Üç gücün tek bir kişi ya da kurumda toplanması bir çeşit diktatörlük demektir.
  • Bu üç gücün farklı eller tarafından kullanılması, birbirlerini sınırlandırmaları ve denetlemeleri gerekmektedir.

O Zaman BMM neden Güçler Birliğini benimsemiştir?

  • BMM açıldığı andan itibaren İstanbul Hükümeti ile bir iktidar mücadelesine girmiştir. Bu mücadelede kendi gücünü artırmak, Anadolu’nun tek hâkimi olmak istemektedir.
  • TBMM savaş şartlarında olduğu için hızlı kararlar vermek ve bu kararları hızla uygulamak gerekmektedir.

DİKKAT: Bu konuda en çok soru “Aşağıdakilerden hangisi I. TBMM’nin yasama, yürütme, ya da yargı gücünü kullandığının kanıtıdır. Veya kanıtı değildir.” şeklinde gelmektedir.

Bu konuda;

I.TBMM’nin yasama gücünü kullandığının kanıtı çoktur;

  • I. TBMM döneminde çıkan her kanun. Örneğin: Teşkilat-ı Esasiye, Hıyanet-î Vataniye.
  • Savaşa ya da barışa karar vermek, Örneğin: “Doğu’da Ermenilerle savaşa karar verdi.” ifadesi
  • Uluslararası bir antlaşmayı onaylamak, Örneğin: 1921 Ankara Antlaşması, Gümrü Antlaşması v.b.
  • Olağanüstü hal ilan etmek,
  • Seferberlik ilan etmek

I.TBMM’nin yürütme gücünü kullandığının kanıtı da çoktur;

  • Meclis hükümeti sistemi,
  • Herhangi bir görevlinin atanması. Örneğin: Kazım Karabekir’in doğu cephesi komutanlığa atanması
  • Kanunları yürürlüğe sokacak kararnameler çıkarmak
  • Herhangi bir konuda para harcanmasına karar vermek v.b.

I.TBMM’nin yargı gücünü kullandığının tek bir kanıtı vardır;

  • İSTİKLAL MAHKEMELERİ

Meclis Hükümeti Sistemi:

  • Meclis aynı zamanda hükümettir.
  • Doğal olarak meclisin başkanı hükümetinde başkanıdır.
  • Yani ayrıca bir başbakan yok. Sadece Meclis başkanı var.
  • Bakanlıklar tek tek meclisin oylaması ile dağıtılır.