Amasya Genelgesi (Amasya Tamimi)

  • Havza’dan sonra Amasya’ya gelen Atatürk burada silah arkadaşlarıyla bir araya geldi.
  • Amasya Genelgesi Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Rauf Orbay ve Mustafa Kemal tarafından hazırlanmıştır. Erzurum’daki Kazım Karabekir ve Konya’daki Cemal Paşalarında onayı alınarak, hepsinin imzası ile tüm yurttaki idarecilere gönderilmiştir.
  • Genelge, yurttaki tüm askeri ve sivil makamlar için emir niteliğindedir.
  • Genelgenin ilk üç maddesi herkese açıktır.
  • Geri kalan maddeleri ise gizli kaydıyla gönderilmiştir.

 

Genelge’nin Maddeleri

  • MADDE 1: Vatan bütünlüğü millet bağımsızlığı tehlikededir.

Maddenin yorumu 1: Kurtuluş Savaşı’nın yapılmasının amacı ve gerekçesi belirtilmiştir.

DİKKAT: Bu maddeleri ve yorumları ezberlemeyeceğiz. Maddeye doğru soruyu sorarsak, bize doğru cevabı verecektir. Örneğin; Kurtuluş Savaşında amacınız nedir? ya da savaşı neden yapıyorsunuz? Şeklindeki sorulara alınan cevap mantıklı ise bize savaşın amacını ve gerekçesini verecektir.

Maddenin yorumu 2: Memleketin içinde bulunduğu durum Türk halkına duyurulmuştur.

Maddenin yorumu 3: Bölgesel kurtuluşun çare olmadığı anlatılmıştır. “Vatanın bütünlüğü” ifadesi.

DİKKAT: Şimdiye kadar yapılan çözüm arayışları hep bölgesel nitelikliydi. (Müdafaa-i hukuk cemiyetleri veya Kuvâ-yı Milliye) Mustafa Kemal ise en başından itibaren bölgesel kurtuluşun çare olmadığını, tüm vatanın kurtarılması gerektiğini yani ulusal bağımsızlığı savunmuştur.

  • MADDE 2: İstanbul Hükümeti sorumluluklarını yerine getirmemektedir. Bu durum milletimizi yok durumuna düşürmektedir.

Maddenin yorumu 1: Kurtuluş Savaşı’nın bir diğer gerekçesidir.

Maddenin yorumu 2: İstanbul Hükümetinin içinde bulunduğu durum Türk halkına duyurulmaktadır.

  • MADDE 3: Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.

Maddenin yorumu 1: Bu madde Kurtuluş Savaşı’nın yöntemini belirlemiştir. 

DİKKAT: Yöntemi bulmak için maddelere “nasıl” sorusunu sorabiliriz.

Maddenin yorumu 2: İlk kez üstü kapalı olsa da millet egemenliğinden bahsedilmiştir.

Maddenin yorumu 3: Bu madde ileride milli egemenliğe dayalı bir yönetime geçileceğini ifade ettiği için, Amasya genelgesine İHTİLAL BİRDİRİSİ özelliği katar.

  • MADDE 4 (GİZLİ): Yurdun her bakımdan elverişli olan Sivas’ta her türlü etki ve denetimden uzak ulusal bir kongre kurulacaktır.

Maddenin yorumu: Sivas Kongresi’ni toplama kararı alınmıştır.

  • MADDE 5 (GİZLİ): Sivas’a gönderilecek delegeler arasında parti ayrımı gözetilmeyecektir.

Maddenin yorumu: Bu maddenin amacı Kurtuluş Savaşı’nı toplumun her kesimine mal etmektir.

  • MADDE 6 (GİZLİ): Gönderilecek delegeler Müdafaa-i Hukuk Redd-i Hak ve belediyelerce seçilecektir.

Maddenin yorumu: Kongre’ye girecek temsilciler ulusal bağımsızlığı isteyen kişiler olsun.

 

 

Amasya Genelgesi’nin Önemi

  • Kurtuluş Savaşı’nın amacı, ilk kez dile getirilmiştir.
  • Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesi, ilk kez dile getirilmiştir.
  • Kurtuluş Savaşı’nın yöntemi ilk kez belirtilmiştir.
  • Hem ihtilal, hem de bağımsızlık bildirisi  niteliğindedir.
  • Kurtuluş Savaşı’nın başladığını tüm dünyaya ilan eder.
  • İlk kez milli egemenlikten bahsedilmiştir.
  • Sivas Kongresi’nin toplanmasına karar verilmiştir.

 

Sonucu:

  • Genelge’nin yayınlanmasından sonra İstanbul Hükümeti’nin kendinin görevden alacağını öğrenen Mustafa Kemal önce davranarak ordudaki resmi görevinden istifa etti.
  • Kendi ifadesi ile; ” SİNE-i MİLLETE DÖNMÜŞTÜR.”