I. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİNDE DEVLETLER ARASINDA MEYDANA GELEN KUTUPLAŞMA (ÜÇLÜ İTTİFAK VE ÜÇLÜ İTİLAF GRUPLARI DOĞUYOR)

• Savaşın nedenlerinden en önemlisi, sömürgecilik yarışıdır. 

DİKKAT: Bu kişisel yoruma açık bir konu değildir. I. Dünya Savaşının en önemli nedeni sömürgecilik yarışıdır. Bunu sorularda, devletlerarası ekonomik rekabet veya devletler arasındaki hammadde ve pazar rekabeti şeklinde görebiliriz.

 SHAPE  * MERGEFORMAT

Gelelim Sömürgecilik yarışının nasıl bir kutuplaşmaya neden olduğuna:

• Bir tarafta, sanayileşmesini tamamlamış, “üzerinde güneş batmayan imparatorluğu” kurmuş, var olan sömürge alanlarının çoğuna sahip olan İngiltere vardır.

• Diğer tarafta, siyasi birliğini geç kurmuş, sanayileşmesini geç tamamlamış ve sömürgecilik yarışına geç başlayan Almanya vardır. Almanya’nın geç ortaya çıkıp sömürge elde etmek için İngiltere ile rekabete girmesi bloklaşmayı başlatan temel sebep olmuştur.
• Öte yandan çıkarları İngiltere ile ortak olan, sömürgelere sahip ve bu sömürgeleri kaybetmek istemeyen Fransa, İngiltere ile yakınlaşırken
• Tıpkı Almanya gibi birliğini geç tamamlayarak, sömürgecilik yarışına geç katılan İtalya Almanya ile yakınlaştı.

• Savaşın ikinci önemli nedeni ise Milliyetçilik fikridir.

Peki, milliyetçilik fikri kutuplaşmaya nasıl etki etti.

• Rusya yaklaşık yüz yıldır baklanlarda Panslavizm politikası uygulamaktadır. Rusya’nın balkanlarda uyguladığı Panslavizm politikası Osmanlı ve Avusturya-Macaristan için yıkıcı olmuştur. Bu demek oluyor ki Rusya hangi safta yer alacaksa Osmanlı devleti ve Avusturya-Macaristan onun karşısında yer alacaktır.

NOT: PANSLAVİZM, Slav milliyetçiliği demektir. Tüm Slav ırklarını Rusya önderliğinde birleştirmek amacı taşır.

• Bu süreçte İngiltere, Hem Osmanlı Devleti ile kıyaslandığında daha güçlü bir müttefik olduğu için, hem de Avusturya-Macaristan’ın Almanya’nın yanında yer alacağını bildiği için Rusya ile yakınlaşmıştır. (Yakınlaşma süreci REVAL konferansı ile başlamıştı.)
• İngiltere ile Rusya’nın yakınlaşması, Osmanlı Devleti’ni kaçınılmaz olarak Almanya ile yakınlaştırır. Çünkü Osmanlı Devleti yaklaşık yüz yıldır denge politikası ile ayakta kalmaya çalışmaktadır.

NOT: DENGE POLİTİKASI, büyük güçlerin arasındaki çıkar çatışmasından yararlanarak ayakta kalmaya çalışmak, bu güçleri birbirine karşı denge unsuru olarak kullanmak diye tanımlanabilir.

 SHAPE  * MERGEFORMAT

DİKKAT: Böylece ÜÇLÜ İTTİFAK VE ÜÇLÜ İTİLAF grupları ortaya çıktı.

Bu iki genel sebebin dışında pek çok özel sebepte devletleri aynı noktaya götürür.

• Almanya ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğu pek çok ortak noktaya sahipti. İkisinin de Germen nüfusu fazladır, akraba hanedanlar tarafından yönetilirler, ikisi de kara devletidir.

• Fransa’nın Alsas-Loren bölgesini ve buradaki önemli kömür yataklarını Almanya’ya kaptırması savaşın sebeplerinden birisidir.

• Balkan devletleri İtilaf Devletlerinin yanında yer alırken; Bulgaristan II.Balkan Savaşı’nda kaybettiği yerleri almak için Almanya tarafında yer almıştır.

• İngiltere’nin, Trablusgarp’ı İtalya’ya vermesi ve Batı Anadolu’yu vaat etmesi üzerine İtalya, İtilaf devletleri tarafına geçti.

• Japonya, savaşın sonlarına doğru Almanya’nın Uzakdoğu sömürgelerini ele geçirmek için İtlaf devletleri safında savaşa girdi.
• ABD‘nin İtilaf Devletleri safında savaşa girmesi savaşın seyrini değiştiren en önemli gelişmedir. Bu süreci ileride işleyeceğiz.