• Kongre,17 Şubat 1923 Lozan Barış görüşmelerinin kesildiği sırada toplanmıştır.

DİKKAT: Kongrenin toplanma zamanı son derece önemlidir. Çünkü Lozan görüşmeleri, Emperyalist devletlerin bizim tam bağımsızlık ilkemize saygı göstermedikleri için başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Görüşmeleri tıkayan meselelerin başında Kapitülasyonlar ve Osmanlı borçları gelmektedir. Bu Yüzden İzmir İktisat Kongresi, Lozan görüşmelerine bir cevap niteliğindedir. Verilmek istenen cevap ise şudur: “Ekonomik bağımsızlık, bizim kırmızı çizgimizdir. Bunun içinde Kapitülasyonlar kaldırılmak zorundadır.”

  • İzmir İktisat Kongresi, Türk tarihinde ekonomik meselelerin ayrıntılı olarak görüşüldüğü ilk kongredir.
  • Kongreye, Çiftçi, tüccar, esnaf, sanayici, işçi kesimlerini temsil eden 1135 üye katılmıştır.
  • Mustafa Kemal, kongrenin açılışında, kongrede alınacak kararlara yön veren bir konuşma yapmıştır: “Askeri ve siyasi zaferler ne kadar parlak olurlarsa olsunlar ekonomik zaferler ile taçlandırılmazlarsa sönmeye mahkûmdurlar. Ekonomik bağımsızlık, en az siyasi bağımsızlık kadar önemlidir.”

MİSAK-I İKTİSADİ

  • Bu kongreden çıkan en önemli sonuç Misak-ı İktisadi (Ekonomik yemin)’dir. Misak-ı İktisadi, Misak-ı Milli’nin ekonomi alanındaki karşılığıdır.
  • Buna göre, büyük özveriyle kazandığımız milli bağımsızlığımızdan hiçbir ödün verilmeyecektir.
  • Ekonomik kalkınmamız milli bağımsızlık içinde sağlanacaktır.
  • Ayrıca devletlerin ekonomik boyunduruğu altına girmeden kendi öz kaynaklarımızla kalkınmamız gerekecektir.

DİKKAT: Misak-ı İktisadi Atatürk ilkelerinden en çok MİLLİYETÇİLİK ilkesi ile ilgilidir.

Kongrede Ekonomik kalkınma ile ilgili yol haritası da çizilmiştir.

Bu model;

  • Ne tam olarak liberal (serbest) ekonomi sistemi; Ne de tam olarak Kontrolcü (Sosyalist) ekonomi sistemi benimsenmiştir.
  • Özel teşebbüs teşvik edilecek, kalkınma özel sektör vasıtasıyla gerçekleştirilecek,
  • Özel teşebbüsün yetersiz olduğu alanlarda devlet yatırımlar yaparak gerektiği kadar ekonomiye müdahale edecek
  • Herhangi bir imtiyaz olmadan, kanunlara uyarak gelen yabancı sermayeye ise karşı olunmayacak.