• Almanya, Atlas Okyanusunda İngiltere’ye silah satan ABD gemilerini batırıyordu. Ticaret gemisi zannederek bir yolcu gemisini batırması ABD’nin savaşa girmesi için gereken bahaneyi oluşturdu.
  • ABD başkanı Woodrow Wilson, İtilaf Devletlerine bazı şartlar öne sürdü. İtilaf Devletlerinin savaş sonunda bu şartlara uyması karşılığında ABD’nin onların yanında savaşa girebileceğini söyledi.
  • Bu şartlar Dünya tarihine WİLSON İLKELERİ olarak geçti.
  • İtilaf Devletleri, zor durumdaydı. Çanakkale Boğazını geçip Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakamadıkları gibi, en büyük Müttefiklerinden Rusya savaştan çekilmiş, Bulgaristan karşı tarafta savaşa girmişti. ABD’nin savaşa girmesine ihtiyaçları vardı. Bu yüzden savaş sonunda bu ilkelere uymayı kabul ettiler.

NOT: ABD’nin I. Dünya Savaşına girmesi Monroe Doktrinini (Yalnızlık siyaseti) birinci kez terk etmesi anlamına gelir.

 

Genel ilkeler;

  • Savaş sonunda yenenler yenilenlerden toprak almayacak.
  • Savaş sonunda yenenler yenilenlerden savaş tazminatı almayacak.
  • Devletlerarası gizli antlaşmalar yapılmayacak.
  • Sömürgecilik yapılmayacak.
  • Devletlerarasındaki anlaşmazlıkları barış yoluyla çözmek için uluslararası bir cemiyet kurulacak. (Cemiyet-i Akvam)

Doğrudan Osmanlı İle İlgili İlkeler;

  • Osmanlı topraklarında Türklerin çoğunlukta olduğu yerlerde Türklere kendi geleceklerini tayin etme hakkı verilecektir. Azınlıkların çoğunlukta olduğu yerlerde ise o azınlığa kendi geleceğini tayin hakkı verilecek. (SELF DETERMİNASYON İLKESİ)
  • Boğazlar, dünya ticaretine açık olup, tüm devletlerin katıldığı ortak bir komisyon tarafından yönetilecek.

 

Amerika gerçekte neden bu ilkeleri yayınladı? Ve I. Dünya Savaşına girmesinin gerçek sebebi nedir?

  • İlkeleri baktığımızda son derece insancıl hükümler içeriyor.
  • Aslında bu ilkeler, ABD’nin sömürgecilik yarışına kendi tarzında girme çabasından doğmuştur.
  • Şöyle ki; Savaş sonunda sömürgecilik yapılmayacak ise ABD, dünyanın her yerinde ticaret yapacak, İngiltere’nin karşısında olarak değil, onun savaşı kazanmasına yardım ederek önüne geçmeyi başaracaktı. 

Wilson İlkelerinin Sonuçları:

  • I. Dünya Savaşı sürerken yayınlanan bu ilkeler, İttifak Devletlerinin daha kolay yenilgiyi kabul etmelerine neden olmuştur.

ÇÜNKÜ: Nasıl olsa yenilseler bile toprak ya da savaş tazminatı ödemeyeceklerini düşündükleri için

  • Türk halkının, Mondros’tan sonra yapılan işgallerin geçici olduğunu (İLHAK niteliğinde olmadığını) düşünmesine sebep olmuştur.

ÇÜNKÜ: İtilaf Devletleri savaş sonunda yenilenlerden toprak almayacaklarını kabul etmiştir.

  • Türk halkının, Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kurarak örgütlenmesine sebep olmuştur. 

ÇÜNKÜ: SELF DETERMİNASYON ilkesine göre bir bölgede kim çoğunluktaysa orada, onlara bağımsızlık hakkı veriliyordu. Türk halkı da bulundukları bölgenin Türk olduğunu dünya’ya ispatlayarak işgalleri engelleyebileceğini düşünmüştür.

  • Yukarıdaki iki sebepten ötürü Kurtuluş Savaşının başlamasını geciktirmiştir. 

NOT: Halkın gözünün açılmasını sağlayan olay İzmir’in Yunanlılar tarafından İşgali ve bu işgal sırasında yaşananlar olacaktır. Ayrıntılı bilgi için Bakınız: İZMİR’İN İŞGALİ VE KUVAYİ MİLLİYE

  • Self Determinasyon ilkesi aynı zamanda bölgesel Kurtuluş reçeteleri aranmasına sebep olmuştur.
  • Wilson ilkelerini bahane eden İngiltere, Batı Anadolu’yu İtalya yerine Yunanistan’a vermeyi başarmıştır. Ayrıntılı bilgi için bakınız: PARİS BARIŞ KONFERANSI
  • Wilson ilkeleri, ülkemizde bir Amerikan sempatisi oluşturmuş ve pek çok vatansever aydın bile Amerikan Mandasının tek kurtuluş yolu olduğuna inanmıştır.