REFORM:

Kelime anlamı olarak reform, esasa bağlı kalınarak yeniden düzenleme ve geliştirme anlamında kullanılır.

Kavram olarak ise XVI. yüzyılda Almanya’dan başlayarak öncelikle Hıristiyan Katolik dünyasını etkisi altına alan, Hıristiyanlık inancını yeniden yorumlama ve tanımlama hareketidir.

 

Reform’un nedenleri:

  • Papalar, inananlar üzerinde aşırı bir denetim mekanizması oluşturarak bir din adamından çok bir imparator gibi hareket ediyorlardı.
  • Avrupa topraklarının büyük bölümüne kilise aracılığıyla sahip olan papalar zenginlik ve lüks içinde yaşıyorlardı. Geniş halk kitleleri ise kilisenin ekonomik uygulamaları altında fakirliğe mahkûm edilmişti.
  • Papalar ve din adamları Endülüjans adı verilen belge karşılığı Tanrı adına insanları bağışlayabiliyor,
  • Kişileri Aforoz ederek dinden çıkartıyorlardı.
  • Papalar aynı zamanda siyasi güce de sahiptiler. Kralların papanın elinden taç giyip otoritesini onaylatması bunun en önemli göstergesiydi.

REFORM’UN GELİŞİMİ

  • XVI. yüzyılın başlarında büyük hümanist bilgin Erasmus da ahlaki yozlaşmaya ve boş inançlara karşı Katolik Kilisesi’nde liberal bir reformun gerekliliğini savunmuştu.
  • Martin Luther, 1517’de Wittenberg Kilisesi’nin kapısına doksan beş maddeden oluşan bildiri metnini astı. (Metin protesto ediyorum diye başlıyordu.)
  • Papalık ve Katolikliği savunan Roma – Cermen İmparatorluğu’yla Luther’i savunan Alman prenslikleri arasında yaşanan çatışmalar sonunda Katolikler, Augsburg (Ogsburg) Antlaşması’yla (1555) Protestan mezhebinin varlığını resmen kabul ettiler.
  • Luther’in fikirleri bütün Avrupa’da yayılmaya başladı. Fransa’da Reform hareketleri kanlı çatışmalara neden oldu Kalven’in başlattığı Kalvenizm, Nant Fermanı ile resmen tanındı.
  • Reformu İngiltere de Kral VIII. Henry başlattı. Anglikan Kilisesi’ni kurarak Katolik Roma Kilisesi’yle bağlarını kopardı.
  • Ayrıca İskoçya’da Presbiteryenlik, İsveç, Norveç, Danimarka’da Protestanlık mezhebi kabul edildi.

 

REFORM’UN SONUÇLARI

  • Avrupa’da mezhep birliği parçalandı. Katolikliğin yanında Protestanlık, Kalvenizm, Anglikanizm, gibi yeni mezhepler ortaya çıktı.
  • Papaların ve din adamlarının saygınlığı azaldı. Katolik kilisesinin otoritesi sarsıldı. Bozulan imajını düzeltmek için kendi içinde düzenlemeler yaptı.
  • Papa krallar üzerindeki etkisini kaybetti.
  • Kilise, topraklarını büyük ölçüde kaybetti.
  • Eğitim ve öğretim kilisenin elinden alınarak laik eğitim sistemi kuruldu.
  • Kültürel bilimsel gelişmelerde kilise etkisinin azalmasıyla daha serbest bir ortam oluştu.

 

REFORM’UN OSMANLI DEVLETİ’NE ETKİLERİ

  • Kanuni dönemine rastlayan Reform hareketleri Osmanlı Devleti tarafından yakından takip edildi. Avrupa’da Hıristiyan birliğinin parçalanması Osmanlı Devleti’nin önem verdiği bir konuydu. Bu nedenle Luther’in faaliyetleri Kanuni tarafından desteklendi.
  • Reform Osmanlı Devleti’nde bulunan gayrimüslimler arasında yaşanmadı. Bunun en önemli nedeni ise Osmanlı Devleti’nin Hıristiyan halka geniş haklar vermesidir. Osmanlı Devleti Ortodoks din adamlarının halk üzerinde baskı oluşturmasına izin vermemiş, böylece ruhban sınıfının siyasi güç elde etmesi engellenmiştir. Onları din ve eğitim işlerinde serbest bırakmıştır. Ayrıca Avrupa’da kanlı mezhep savaşları yaşanırken Osmanlı toplumu içindeki Hıristiyanlar refah ve mutluluk içinde yaşamışlardır.

DİKKAT: Bu gelişmeler genelde Neden-Sonuç ilişkisi açısından soru olarak karşımıza çıkar. Bu konuda dikkat etmemiz gereken husus şudur: Merkezi krallıkların güçlenmesi, Coğrafi Keşifler ve Rönesans aşağı yukarı aynı dönemlerde yaşanan gelişmelerdir ve birbirlerine etki ederler.(Reform Hariç) Reform ise bunlardan daha sonradır ve ortaya çıkmasında diğer gelişmeler etkilidir.