• Padişah IV. Mehmet henüz 7 yaşında iken tahta çıkarıldı.
  • Onun hükümdar olması ile birlikte Haremde bir iktidar mücadelesi başladı. Bir tarafta Babaannesi KÖSEM Sultan, diğer tarafta annesi HATİCE TURHAN Sultan arasında. 

NOT: Bu dönemde Sadrazam olan değerli bir devlet adamı, TARHUNCU AHMET PAŞA Osmanlı tarihinin ilk denk bütçesini hazırladı. Bunu yapabilmek için Saray masraflarını kıstı. Saray’da menfaati gidenlerin kışkırtmaları sonucu idam edildi.

DİKKAT: 17. Yüzyılda yapılan EKONOMİ alanındaki tek ıslahat.

Tarhuncu Ahmet Paşa’dan sonra gelen sadrazamlar ülke sorunlarını çözmede başarılı olamadılar.

Bu dönemde;

  • Mali sorunlar hızla arttı.
  • Devam etmekte olan Girit kuşatmasındaki askerlere yardım gönderilemediğinden, kuşatma zora girdi.
  • Venediklilerin Çanakkale Boğazı’nı abluka altına almaları İstanbul halkını iyice paniğe düşürdü.
  • Yiyecek sıkıntısının başlaması ve fiyatların yükselmesi üzerine kriz iyice büyüdü.

Şartların iyice ağırlaştığı bu ortamda IV. Mehmet’in annesi Valide Hatice Turhan Sultan, Köprülü Mehmet Paşa’ya sadrazamlık teklif etti. Köprülü Mehmet Paşa daha önceki sadrazamların başına gelenleri gördüğünden bu görevi ancak bazı şartlarla kabul edebileceğini belirtti. Padişahın bu şartları kabul etmesi üzerine Köprülü Mehmet Paşa sadrazam oldu.

NOT: Köprülü Mehmet Paşa, Saraya bazı şartlar sunarak göreve gelen ilk devlet adamıdır.

Köprülü Mehmet Paşa sadrazam olurken yerine getirilmesini istediği şartlar şunlardı:

  • Saraya sunacağı bütün tekliflerin kabul edilmesi
  • Devlet memurlarının görevlendirilmesinde ve azledilmesinde serbestçe hareket edebilmesi
  • Sadrazamlık görevine hiç kimsenin karışmaması
  • Kendisi hakkında bir şikâyet olursa önce savunmasının alınması ondan sonra hakkında hüküm verilmesi

NOT: Köprülü Mehmet Paşa bu istekleri ile; Serbestçe çalışabileceği bir ortam oluşturmayı, amaçlamıştır.

DİKKAT: Hatice Turhan Sultan’ın bu şartları kabul etmesi Harem’in devlet işlerinden uzaklaşmasını sağlamıştır.

 

BÖYLECE:

  • Osmanlı tarihine Köprülüler Devri olarak geçecek dönem başlamış oldu.
  • Bu dönemde art arda köprülü ailesinden Köprülü Mehmet Paşa, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa ve Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazam olmuştur.
  • Körülüler dönemi, Osmanlı tarihinde DURAKLAMA DEVRİ İÇİNDEKİ YÜKSELME DÖNEMİ olarak kabul edilir.

 

Köprülü Mehmet Paşa;

  • Öncelikle orduyu disiplin altına aldı.
  • Askerlikle ilgisi olmayan kişileri ordudan attı.
  • Hatalı gördüğü devlet adamlarını görevden uzaklaştırdı.
  • Görevini yapmayan memur ve askerlerin maaşlarını kesti.
  • Maliyeyi yeniden düzenledi.
  • İstanbul, Anadolu ve eyaletlerde çıkan isyanları bastırarak devlet otoritesini güçlendirdi. Erdel Beyi Rakoçi’nin isyanını bastırdı.
  • İstanbul’da görüş ayrılığı içindeki din ulemasını değişik yerlere tayin ederek tartışmalara son verdi.
  • Venediklileri, Çanakkale Boğazından uzaklaştırdı.

 

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa:

DİKKAT: Osmanlı Devleti’ne böyle karışık bir dönemde uzun süre sadrazamlık görevini üstlenen Fazıl Ahmet Paşa çok başarılı oldu. Babasının ve kendisinin başarıları sayesinde Köprülüler devri duraklama dönemi içindeki yükselme dönemi olarak kabul edilir.

DİKKAT: Duraklama dönemi Islahatları kişilere bağlı kaldı, devamlılık göstermedi demiştik. Köprülüler dönemi bu konuda bir istisna teşkil eder. Çünkü Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, babasının yaptıklarını devam ettirmiştir. Ancak onlardan sonra her şey eski haline dönmüştür.


Merzifonlu Kara Mustafa Paşa:

  • IV. Mehmet dönemi sadrazamı Köprülü Mehmet Paşa’nın evlatlığı ve damadıdır.
  • 1683 yılında Viyana’yı kuşattı fakat bu II. Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı. Ayrıca bakınız: II. Viyana Kuşatması ve Karlofça Antlaşması
  • II. Viyana Kuşatması’nda başarısızlığı görüldüğü için idam edildi.
  • Bu dönemden sonra Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi’ne girdi.